IPA_IPU_GI_LAMAL Eikhoibu pokpiriba IPA IPU gi maming faoba khangjadaba ishagi hourakfam khangjadaba haibasi malem asida eimuk tonba ani shuna leiramloi haina thamjage, paatthi komthida lamhaang tuhaangda poktuna langthoklamba oirabadi kadaino haibabuadusu nattaba, Kangleicha ekhoigi amatta waattana leijei, marakta thamaibiramlabashu ngashidi IPA IPU gi likhun thirasi... Kangleicha eikhoidi IPUTHAU PAKHANGBA gi Chaoda naoda ni, asum hainadi hainari adubu kanana pokpano kanaga kanaga panaraga pokpirambano Iputhau adugi naming na karino Ipenthau adugi maming na karino haibadi ngashigi mirol ashina mayek shengna khangnaraktare asumna miyaan lainingna Meetei eikhoigi laining naatpu loi chanshankhiduna puya kaya mei thadokpiramduna ngashidi eikhoi bu pokpiramba IPA IPU gi maming faoba khangjadare... Ngashidi Meetei ekhoi na pokpadagi Siba faobada mamaangeida haibadi miyaan laining na Ningthau gi ahakpa yathangga loinana inaat pu loi chandringei paring chumna paangthokcharamba thouram thougai kayabu ngashidi mitopki maronna, mitopki mapa mapu gi maming da shak shonba haibashi kadaifaoba chumgadauriba amuktang khanthaminnarashi, pokpana Chaoba na pokpiramlaga shonbana Ramu gi macha ni masuni haina shonba, pokpana Mangaang Iputhau na poklaga kanano haibasu khangdaba Shantila Gottra/munni Rishi amagi macha mashu ni haiduna shak shonba ashibu kadaifaoba chumliba kayaam kuina asumna tumduna leikhigadauri Salaicha singna amuktang khanthaminnabagi matam yaure mikap thoklasi haina punnamakki pukning chingsinjari... Khanglamdaba kayabu thijin khomjinduna punna khangminnanaba hotnarashi IPA IPU gi lamal shinglashi... shamlapna wari khara thamjage asoi angaam araan ahui yaorabasu fajaba waheina taakpiraktuna shemtokpagi chumthokchabagi khudong chaba adu pibiyu haina nollukchari.. Nahaan nong kanasu leitringei Taibang Mapu, Epung loinapa Apakpa, Atingkok Maru Sidaba na "Ama" kauna amatta oina mathanta leiringe SALAIREL SIDABA IPA, SALAIREL SIDABI IMA puthokle makhoi anigi macha shakna SANAMAHI kauna chafu manungda humni suba anggum saionle, Sidaba Sidabi anigi angaang nauwa ama fangjare nauwa adugi Maming KONGCHIL TUKTHABA kaure mapa bu mashak khangE haidana Pa bu khangba PAKHANGBA Mingthol pire Sidaba Mapu na Lai nura Taret puthokle, Iputhau Konchil Tukthaba na Lai nura Taret ka paannaduna macha 9 pokkhi macha 9 adudi. 1. # MANGAANG :- MANGANG yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau HUIMULEI PUKSI KHOMPI ga pannaduna Ingaa 15 paanba Thanil Shagolsel numit na ngaangleinana Thoklakpa matamda poktuna Kangla gi okshang, Imangthong, Kangla da leikhi. Machu di angaangbani. Eshingdi Nungjengdagi. Laa di ompot/thamna ni. Lei di thambal angaangba. Hei di thamchet. Ngaa di shareng angaangba. Shing di shayi. Mei di meithaang taret tagi. Thaang di chakthaang. Nahaiba di Urumne. 2. # LUWANG :- LUWANG yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau HUIMU LEIMA ga pannaduna Wakching gi 12 ni paanba, Erai numit ta numit na luhna waangna thoklakpa matam pokkhi luwang khong Lamphel da leikhi. Machu di angouba ne. Eshing di Lamphel dagi nattraga Luwangli dagi. Laa di laayai / Laton Lei di mellei. Hei di Kihom. Shing di Heikru. Ngaa di Shareng angouba/awaoba. Thaang di Tomtumba. Mei di Khoiju mei. Nahai di Ukhok maton. 3. # KHUMAN :- KHUMAN yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau LOIKHOMPI MAWAI THONGAILEMBI ga paannaduna Shajibu gi 15 in paanba Leipakpokpa numit tarakpa mamtharakpa matam da Kushang da Yairipok, Umukhong, Leikoipung amasung Pumlenda leikhi. Machu di Amuba. Lei di Kwaklei. Hei di Heibung. Laa di changbi/Kwaklaa. Ngaa di Shareng Amuba. Shing di Chaokhong/Khok-U/Tairen. Thaang di Tonkakpa Thaang. Eshing di Pumlen dagi Mei di meiba chinggani Nahaiba di Pungfai na oigani. 4. # ANGOM :- ANGOM yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau LAIYEK PITHET LEIMA ga paannaduna Ingel tha gi 12 paanba Ningthaukaba numit ki Ayuk ta pokkhi Kangla gi Konthong okshangkhong makhada pokE Kontha amasung Kongba da leikhi. Machu di Napu oi. Eshing di Kongba Turel Meirongbidagi. Laa di Laarong. Lei di Tharo/Thambal Angouba. Hei di Heibong. Ngaa di Shareng Angouba. Shing di Upan. Mei di meiba chinglaga laugani. Thaang di Pukak Thaang. Nahaiba di Tairel na oigani. 5. # MOIRANG :- MOIRANG yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau LEIMA ULUM KHOTCHAO TONPI ga paannaduna Lamta tha gi 12 paanba Thaangja numit ki numidaang da pokE Sana Keithel gi nongchupta poktuna Leikoipung amasung Loktak ta leikhi. Machu di Murangnaba . Eshing di Loktak tagi. Laa di Khangra una/ Laamang Laaton. Lei di Yerumlei. Hei di kanggrou. Ngaa di Shareng napu oiba. Shing di Kuhi/Khagra. Mei di Meithaang ahumlaktagi laugani. Thaang di Yenbatok shaba thaang. Nahaiba di hupka huplang/naohingni. 6. # KHABA_NGANBA :- KHABA-NGANBA (macha ani faipok)yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau LEITHAM TALI LEIMA ga paannaduna kalen tha gi 10 ni paanba Nongmaijing numitta, numitna thak kha chap yungna ngaanba matamda Pokkhi Kangpokpi, Langol, Luwang ching, Shalaangmai amasung Taaknakha da leikhi. Machu di Manggra machu ne. Eshing di Leitaang dagi . Laa di Leihou Laa. Lei di Leishang. Hei di Heibung. Shing di Ching yenshil/Heikreng/Kuhi. Mei di Leikham meiwai dagi./ Fongga dagi. Ngaa di Shareng ngaangna laangba. Thaang di Chinnaiba thaang. Nahai di Napu Sempu/ Napi Nason ne. 7. # SALAANG_LEISHANGTHEM :- SALAANG LEISHANGTHEM (macha ani faipok) yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau NONGHAINU LILI LEIMA ga paannaduna Fairen tha gi 26 ni paanba Yumshakeisa numit ki yachanglakpa matamda pokE, Nungsheng mapaan, Nambul amasung Leishaang Hiden da leikhi. Machu di Shangbaannaba. Eshing di Takyel dagi. Laa di Changbi laayai/Thamna itabane. Lei di Leishang. Hei di Hei manam naiba. Ngaa di Shareng shaangna laangba. Thaang di Khunthong thaang. Shing di Nongleishang. Mei di meithaang mangaa lougani. Nahaiba di Napi Shingbi ne.... Mayaamna Yek 7 Salai 7 haiba amaga Yek 7 salai 9 haiba amaga adumak thengnabiramgani mashida thamjaningba wafamdi akhang ahei singna taakpirakpagi matung inna Khaba-Ngaanba, Salaang Leishangthem hairibasi macha ani anini phaipokni maram asina Yek ti 7 oigani Salai di 9 oigani haina taakpi masina chummi laali haibadi haijararoi mayaamna achum araan khantharaga leppiro..

IPA_IPU_GI_LAMAL
Eikhoibu pokpiriba IPA IPU gi maming faoba
khangjadaba ishagi hourakfam khangjadaba
haibasi malem asida eimuk tonba ani shuna
leiramloi haina thamjage, paatthi komthida
lamhaang tuhaangda poktuna langthoklamba
oirabadi kadaino haibabuadusu nattaba,
Kangleicha ekhoigi amatta waattana leijei,
marakta thamaibiramlabashu ngashidi IPA IPU
gi likhun thirasi...
Kangleicha eikhoidi IPUTHAU PAKHANGBA gi
Chaoda naoda ni, asum hainadi hainari adubu
kanana pokpano kanaga kanaga panaraga
pokpirambano Iputhau adugi naming na karino
Ipenthau adugi maming na karino haibadi
ngashigi mirol ashina mayek shengna
khangnaraktare asumna miyaan lainingna
Meetei eikhoigi laining naatpu loi
chanshankhiduna puya kaya mei
thadokpiramduna ngashidi eikhoi bu
pokpiramba IPA IPU gi maming faoba
khangjadare... Ngashidi Meetei ekhoi na
pokpadagi Siba faobada mamaangeida haibadi
miyaan laining na Ningthau gi ahakpa
yathangga loinana inaat pu loi chandringei
paring chumna paangthokcharamba thouram
thougai kayabu ngashidi mitopki maronna,
mitopki mapa mapu gi maming da shak shonba
haibashi kadaifaoba chumgadauriba amuktang
khanthaminnarashi, pokpana Chaoba na
pokpiramlaga shonbana Ramu gi macha ni
masuni haina shonba, pokpana Mangaang
Iputhau na poklaga kanano haibasu khangdaba
Shantila Gottra/munni Rishi amagi macha
mashu ni haiduna shak shonba ashibu
kadaifaoba chumliba kayaam kuina asumna
tumduna leikhigadauri Salaicha singna
amuktang khanthaminnabagi matam yaure
mikap thoklasi haina punnamakki pukning
chingsinjari...
Khanglamdaba kayabu thijin khomjinduna
punna khangminnanaba hotnarashi IPA IPU gi
lamal shinglashi... shamlapna wari khara
thamjage asoi angaam araan ahui yaorabasu
fajaba waheina taakpiraktuna shemtokpagi
chumthokchabagi khudong chaba adu pibiyu
haina nollukchari..
Nahaan nong kanasu leitringei Taibang Mapu,
Epung loinapa Apakpa, Atingkok Maru Sidaba
na "Ama" kauna amatta oina mathanta leiringe
SALAIREL SIDABA IPA, SALAIREL SIDABI IMA
puthokle makhoi anigi macha shakna
SANAMAHI kauna chafu manungda humni suba
anggum saionle, Sidaba Sidabi anigi angaang
nauwa ama fangjare nauwa adugi Maming
KONGCHIL TUKTHABA kaure mapa bu mashak
khangE haidana Pa bu khangba PAKHANGBA
Mingthol pire Sidaba Mapu na Lai nura Taret
puthokle, Iputhau Konchil Tukthaba na Lai nura
Taret ka paannaduna macha 9 pokkhi macha 9
adudi.
1. # MANGAANG :-
MANGANG yek salai di Iputhau Pakhangba ga
Ipenthau HUIMULEI PUKSI KHOMPI ga
pannaduna Ingaa 15 paanba Thanil Shagolsel
numit na ngaangleinana Thoklakpa matamda
poktuna Kangla gi okshang, Imangthong,
Kangla da leikhi.
Machu di angaangbani.
Eshingdi Nungjengdagi.
Laa di ompot/thamna ni.
Lei di thambal angaangba.
Hei di thamchet.
Ngaa di shareng angaangba.
Shing di shayi.
Mei di meithaang taret tagi.
Thaang di chakthaang.
Nahaiba di Urumne.
2. # LUWANG :-
LUWANG yek salai di Iputhau Pakhangba ga
Ipenthau HUIMU LEIMA ga pannaduna
Wakching gi 12 ni paanba, Erai numit ta numit
na luhna waangna thoklakpa matam pokkhi
luwang khong Lamphel da leikhi.
Machu di angouba ne.
Eshing di Lamphel dagi nattraga Luwangli dagi.
Laa di laayai / Laton
Lei di mellei.
Hei di Kihom.
Shing di Heikru.
Ngaa di Shareng angouba/awaoba.
Thaang di Tomtumba.
Mei di Khoiju mei.
Nahai di Ukhok maton.
3. # KHUMAN :-
KHUMAN yek salai di Iputhau Pakhangba ga
Ipenthau LOIKHOMPI MAWAI THONGAILEMBI
ga paannaduna Shajibu gi 15 in paanba
Leipakpokpa numit tarakpa mamtharakpa
matam da Kushang da Yairipok, Umukhong,
Leikoipung amasung Pumlenda leikhi.
Machu di Amuba.
Lei di Kwaklei.
Hei di Heibung.
Laa di changbi/Kwaklaa.
Ngaa di Shareng Amuba.
Shing di Chaokhong/Khok-U/Tairen.
Thaang di Tonkakpa Thaang.
Eshing di Pumlen dagi
Mei di meiba chinggani
Nahaiba di Pungfai na oigani.
4. # ANGOM :-
ANGOM yek salai di Iputhau Pakhangba ga
Ipenthau LAIYEK PITHET LEIMA ga paannaduna
Ingel tha gi 12 paanba Ningthaukaba numit ki
Ayuk ta pokkhi Kangla gi Konthong
okshangkhong makhada pokE Kontha amasung
Kongba da leikhi.
Machu di Napu oi.
Eshing di Kongba Turel Meirongbidagi.
Laa di Laarong.
Lei di Tharo/Thambal Angouba.
Hei di Heibong.
Ngaa di Shareng Angouba.
Shing di Upan.
Mei di meiba chinglaga laugani.
Thaang di Pukak Thaang.
Nahaiba di Tairel na oigani.
5. # MOIRANG :-
MOIRANG yek salai di Iputhau Pakhangba ga
Ipenthau LEIMA ULUM KHOTCHAO TONPI ga
paannaduna Lamta tha gi 12 paanba Thaangja
numit ki numidaang da pokE Sana Keithel gi
nongchupta poktuna Leikoipung amasung
Loktak ta leikhi.
Machu di Murangnaba .
Eshing di Loktak tagi.
Laa di Khangra una/ Laamang Laaton.
Lei di Yerumlei.
Hei di kanggrou.
Ngaa di Shareng napu oiba.
Shing di Kuhi/Khagra.
Mei di Meithaang ahumlaktagi laugani.
Thaang di Yenbatok shaba thaang.
Nahaiba di hupka huplang/naohingni.
6. # KHABA_NGANBA :-
KHABA-NGANBA (macha ani faipok)yek salai di
Iputhau Pakhangba ga Ipenthau LEITHAM TALI
LEIMA ga paannaduna kalen tha gi 10 ni
paanba Nongmaijing numitta, numitna thak kha
chap yungna ngaanba matamda Pokkhi
Kangpokpi, Langol, Luwang ching, Shalaangmai
amasung Taaknakha da leikhi.
Machu di Manggra machu ne.
Eshing di Leitaang dagi .
Laa di Leihou Laa.
Lei di Leishang.
Hei di Heibung.
Shing di Ching yenshil/Heikreng/Kuhi.
Mei di Leikham meiwai dagi./ Fongga dagi.
Ngaa di Shareng ngaangna laangba.
Thaang di Chinnaiba thaang.
Nahai di Napu Sempu/ Napi Nason ne.
7. # SALAANG_LEISHANGTHEM :-
SALAANG LEISHANGTHEM (macha ani faipok)
yek salai di Iputhau Pakhangba ga Ipenthau
NONGHAINU LILI LEIMA ga paannaduna Fairen
tha gi 26 ni paanba Yumshakeisa numit ki
yachanglakpa matamda pokE, Nungsheng
mapaan, Nambul amasung Leishaang Hiden da
leikhi.
Machu di Shangbaannaba.
Eshing di Takyel dagi.
Laa di Changbi laayai/Thamna itabane.
Lei di Leishang.
Hei di Hei manam naiba.
Ngaa di Shareng shaangna laangba.
Thaang di Khunthong thaang.
Shing di Nongleishang.
Mei di meithaang mangaa lougani.
Nahaiba di Napi Shingbi ne....
Mayaamna Yek 7 Salai 7 haiba amaga Yek 7
salai 9 haiba amaga adumak thengnabiramgani
mashida thamjaningba wafamdi akhang ahei
singna taakpirakpagi matung inna
Khaba-Ngaanba,
Salaang Leishangthem
hairibasi macha ani anini phaipokni maram
asina Yek ti 7 oigani Salai di 9 oigani haina
taakpi masina chummi laali haibadi haijararoi
mayaamna achum araan khantharaga leppiro..